Σε αυτή την ex professo ανάλυση του φαινομένου του ισλαμικού θεμελιωτισμού στη γείτονα χώρα ο αναγνώστης, συμπερασματικά, θα έλθει αντιμέτωπος με το ζήτημα της ευρωπαϊκής πολιτογράφησης της Τουρκίας, υπό την ειδικότερη μορφή της ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο δεν αποτελεί αντικείμενο ιδιαίτερης θεώρησης από τον συγγραφέα και, ορθώς, αφού μια τέτοια αναφορά, στην έκταση που υπαγορεύει η εμβέλεια της προβληματικής του, θα ανέτρεπε την ισορροπία της μελέτης. Το συμπέρασμα, ωστόσο, που συνάγει αχειραγώγητος ο αναγνώστης, ακόμη και ο ανείσακτος στους μαιάνδρους της ευρωπαϊκής συσσωμάτωσης, είναι ότι η Τουρκία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τον “ευρωπαϊκό προορισμό” της, παρασυρόμενη από τον άνεμο του ισλαμικού θεμελιωτισμού.
Το πρόβλημα δεν εστιάζεται στο επίπεδο της διεύρυνσης του δημοκρατικού ελλείμματος της Τουρκίας και της υστέρησης των οικονομικών της δεικτών, αλλά σε εκείνο της ευρυγώνιας απόκλισης των πολιτισμικών της αξιών από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Η Τουρκία δεν είναι “η μόνη ευρωπαϊκή χώρα της Μέσης Ανατολής”, όπως υποστήριζαν στο παρελθόν οι φίλοι της (Bernard Lewis), αλλά “η μόνη Μεσανατολική χώρα στην Ευρώπη” και ως εκ τούτου θα αποτελούσε τραγική αντινομία η ενεργός συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι του οποίου η βασική παράμετρος παραμένει ιδεολογική. Η μελέτη του κ. Ι. Μάζη δεν επιτρέπει οποιαδήποτε σχετική αμφιβολία, ακόμη και σε εκείνους που αρέσκονται να καταφεύγουν στη θαλπωρή των ψευδαισθήσεων.
Θεόδωρος Χριστοδουλίδης.
